David Linč, pisac i reditelj holivudskih filmova “Dina” i “Plavi somot” te koautor TV serije “Tvin Piks”, preminuo je u 78. godini, manje od šest mjeseci nakon što je objavio da mu je dijagnostikovan emfizem.
Emfizem je hronična bolest pluća koja spada u grupu oboljenja poznatih kao hronična opstruktivna bolest pluća (HOBP). Kod emfizema dolazi do oštećenja alveola (sitnih vazdušnih mehurića u plućima) koje su ključne za razmjenu kiseonika i ugljen-dioksida u organizmu.
Pušenje je glavni uzrok emfizema, jer dugotrajna izloženost dimu oštećuje plućno tkivo. Kako je sam Dejvid Linč rekao, pušio je od svoje osme godine i izuzetno uživao u cigaretama. Međutim, kad ga je stigla bolest, superstar svetske kinematografije je morao da bude vezan za kuću, jer je bio vezan za kiseonik. “Ne mogu da izlazim”, kazao je tada. “U stanju sam da pređem samo kratke razdaljine”.
Simtomi emfizema pluća su:
- Kratak dah (najčešći simptom, pogoršava se tokom vremena)
- Osećaj zategnutosti u grudima
- Hronični kašalj sa iskašljavanjem
- Umor zbog smanjenog unosa kiseonika
- Teško disanje čak i u stanju mirovanja u kasnijim fazama
Kod osoba sa emfizemom pluća gube elastičnost, što otežava izbacivanje ugljen-dioksida i unos kiseonika.
Smanjena sposobnost pluća da pravilno funkcionišu može dovesti do ozbiljnih problema sa srcem i disanjem.
Iako emfizem nije izlečiv, simptomi se mogu ublažiti, a napredovanje bolesti usporiti.
Prestanak pušenja je najvažniji korak, a terapija kiseonikom olakšava disanje. Pacijent dobija ljekove poput bronhodilatatora ili kortikosteroida, a sprovodi se pulmološka rehabilitacija (vježbe disanja i fizička aktivnost).
Dejvid Linč je prestao da puši dvije godine prije smrti.
“Ne mogu ni da hodam po sobi”, otkrio je slavni reditelj u jednom intervjuu prije par mjeseci. “Osjećam se kao da hodam unaokolo sa plastičnom kesom navučenom na glavu.”
(Express/Lepa &srećna.rs)
